گیت (Git) چیست و چرا هر برنامه‌نویس باید آن را بلد باشد؟ + آموزش ساده برای مبتدی‌ها

سلام به تو دوست برنامه‌نویس! 👋 امروز قراره درباره یکی از اون چیزایی حرف بزنیم که خیلی وقتا اسمش رو شنیدیم، ولی دقیق نمی‌دونیم چی هست یا چرا این‌قدر مهمه: **Git** اگه تا حالا پروژه‌ای نوشتی، احتمالاً شده بخوای یه بخشی رو تست کنی و بعد پشیمون شی، یا اینکه بخوای یه نسخه از پروژه‌تو برای یه نفر دیگه بفرستی، یا حتی با یه تیم روی یه کد کار کنی و همه چی قاطی بشه! 😅 خب Git اومده که این دردسرا رو حل کنه. --- ## Git چیه دقیقاً؟ Git یه **سیستم کنترل نسخه (Version Control System)** هست. یعنی چی؟ یعنی می‌تونه تمام تغییرات فایل‌هات رو ثبت کنه، بهت این امکان رو بده که برگردی عقب، ببینی چی عوض شده، و حتی با چند نفر دیگه هم‌زمان روی یه پروژه کار کنی بدون اینکه کدها قاطی بشن. --- ## کی Git رو ساخته؟ Git رو **لینوس توروالدز** ساخته؛ همون نابغه‌ای که سیستم‌عامل لینوکس رو هم ساخته. سال ۲۰۰۵، وقتی توسعه‌دهنده‌های کرنل لینوکس از یه سیستم کنترل نسخه تجاری ناراضی بودن، تصمیم گرفت یه ابزار سریع، امن و متن‌باز بسازه... و نتیجه شد Git! --- ## Git به چه دردی می‌خوره؟ - ذخیره تاریخچه تغییرات کد - برگشتن به نسخه‌های قبلی - کار گروهی بدون تداخل - دیدن اینکه کی چی رو تغییر داده - ارسال پروژه روی سرورهایی مثل GitHub خلاصه بخوام بگم، Git مثل یه ماشین زمان برای برنامه‌نویس‌هاست ⏳ --- ## ابزارهای مشابه Git چیا هستن؟ Git تنها سیستم کنترل نسخه نیست. قبلاً ابزارهایی مثل **SVN (Subversion)** و **Mercurial** هم استفاده می‌شدن، ولی Git به خاطر سرعت، انعطاف بالا و متن‌باز بودنش، محبوب‌ترین ابزار دنیاست. --- پس اگه برنامه‌نویسی می‌کنی و هنوز Git رو درست بلد نیستی، نگران نباش! تو این مقاله همه چی رو ساده و قدم‌به‌قدم با هم یاد می‌گیریم ❤️ --- ## نصب Git نصب گیت نسبتا کار آسونیه! برای اینکار کافیه به وب‌سایت رسمی Git بری 👉 [git-scm.com](https://git-scm.com) سپس نسخه مورد نظر خودت رو دانلود کن. یا از لینک مستقیم ویندوز استفاده کن: - [دانلود برای Windows](https://github.com/git-for-windows/git/releases/download/v2.50.0.windows.1/Git-2.50.0-64-bit.exe) برای لینوکس و مک هم می‌تونی با استفاده از **ترمینال** نصب کنی. --- ## نحوه کار Git Git دارای مراحل مختلفیه. شاید در اوایل درکش یه کم سخت باشه ولی کم‌کم برات عادی میشه. - در ابتدا فایل‌ها با نام **Untracked** شناخته می‌شن. - با دستور `add` به بخش **Stage** منتقل می‌شن (یعنی آماده ثبت هستن). - بعد با دستور `commit` اونارو ثبت می‌کنی. و تمام! تغییراتت ذخیره و قابل برگشت هستن ✅ --- ## دستورات پرکاربرد Git برای شروع ### 🔹 git init شروع پروژه با Git: ```bash git init ``` --- ### 🔹 git add اضافه کردن فایل‌ها به Stage: ```bash git add index.html ``` یا همه فایل‌ها: ```bash git add . ``` --- ### 🔹 git commit ثبت تغییرات: ```bash git commit -m "اضافه کردن صفحه اصلی" ``` --- ### 🔹 git status بررسی وضعیت فایل‌ها: ```bash git status ``` --- ### 🔹 git log دیدن تاریخچه کامیت‌ها: ```bash git log ``` --- ### 🔹 git diff دیدن تفاوت تغییرات: ```bash git diff ``` --- ## ساخت شاخه (branch) جدید ایجاد یک شاخه جدید: ```bash git branch new-feature git checkout new-feature ``` یا باهم: ```bash git checkout -b new-feature ``` بعداً می‌تونی اون رو با شاخه اصلی (`main`) ادغام کنی. --- ## وصل شدن به GitHub 1. یک حساب در [github.com](https://github.com) بساز. 2. یه مخزن جدید درست کن. 3. پروژه‌ت رو با این دستورات به گیت‌هاب وصل کن: ```bash git remote add origin https://github.com/username/project-name.git git branch -M main git push -u origin main ``` > ❗ توجه: `username` و `project-name` رو با اطلاعات خودت جایگزین کن. --- ## آپدیت پروژه در GitHub هر بار که تغییرات جدید دادی: ```bash git add . git commit -m "تغییرات جدید" git push ``` --- ## نتیجه‌گیری Git یه ابزار خیلی قدرتمنده، ولی وقتی مرحله‌به‌مرحله یادش بگیری، خیلی سریع برات آسون میشه! همین چند دستور پایه‌ای برای ۹۰٪ کارهایی که انجام می‌دی کافیه. حالا دیگه وقتشه پروژه‌هات رو با Git مدیریت کنی! سؤالی داشتی توی کامنت‌ها بپرس یا این مقاله رو با دوستات به اشتراک بذار ✌️

API چیست؟ همه‌چیز درباره API به زبان خیلی ساده + مثال کاربردی

سلام به تو دوست برنامه‌نویس یا برنامه‌نویس آینده! 🤝 احتمالاً اسم API رو زیاد شنیدی. شاید توی یه آموزش یوتوب، یه داکیومنت، یا وقتی داشتی یه پروژه جدید راه می‌نداختی. اما واقعاً API یعنی چی؟ بذار خیلی خودمونی برات بگم... اگه نرم‌افزارها آدم بودن، **API همون زبونی بود که باهاش با هم حرف می‌زدن!** --- ## API چیه واقعاً؟ 📡 API مخفف **Application Programming Interface** هست. یعنی "رابط برنامه‌نویسی کاربردی". ترجمه فارسی‌ش شاید یکم سنگین باشه ولی اگه ساده‌ش کنیم، API یعنی: > راهی برای اینکه یه برنامه یا سرویس بتونه با یه برنامه یا سرویس دیگه ارتباط برقرار کنه. --- ## مثال ساده: API در رستوران 🍽️ فرض کن رفتی رستوران. تو می‌خوای غذا سفارش بدی، ولی نمی‌ری مستقیم توی آشپزخونه، درسته؟ یه **گارسون** هست که سفارشتو می‌گیره، می‌بره به آشپز، بعد غذا رو برات میاره. حالا: - تو = اپلیکیشن یا کاربر - گارسون = API - آشپزخونه = سرور یا سیستم اصلی API مثل همون گارسونه که درخواستت رو می‌بره به سیستم، پاسخ رو می‌گیره و برمی‌گردونه. --- ## API چه کاربردی داره؟ 🤔 - دریافت اطلاعات (مثلاً از سرور هواشناسی، دیتای کاربر، محصول و...) - ارسال اطلاعات (فرم ثبت‌نام، ورود، پست گذاشتن) - ارتباط بین سرویس‌ها (مثلاً اتصال اپ موبایل به دیتابیس) - استفاده از امکانات بقیه سیستم‌ها (مثل استفاده از نقشه گوگل توی سایتت) --- ## یه مثال واقعی از API 📱 فرض کن یه اپلیکیشن داری که وضعیت آب‌وهوا رو نشون می‌ده. وقتی کاربر شهر مورد نظرشو انتخاب می‌کنه، اپلیکیشن درخواست می‌فرسته به یه API مثل OpenWeatherMap: ```http GET https://api.openweathermap.org/data/2.5/weather?q=Tehran&appid=YOUR_API_KEY ``` سرور یه پاسخ JSON می‌فرسته: ```json { "weather": [ { "main": "Clear", "description": "clear sky" } ], "main": { "temp": 302.15 }, "name": "Tehran" } ``` اپلیکیشن از این دیتا استفاده می‌کنه و نشون می‌ده: ☀️ هوای تهران آفتابی است – ۲۹ درجه --- ## API از چی تشکیل شده؟ 🧱 یک API معمولاً شامل این بخش‌هاست: 1. **Endpoint**: آدرس URL خاصی که درخواست بهش فرستاده می‌شه. 2. **Method**: نوع درخواست (GET, POST, PUT, DELETE) 3. **Headers**: اطلاعات اضافی مثل نوع محتوا یا API Key 4. **Body (بدنه)**: اطلاعاتی که همراه درخواست ارسال می‌شن (مثلاً فرم ثبت‌نام) 5. **Response**: داده‌هایی که از سرور برمی‌گردن (معمولاً در قالب JSON) --- ## متدهای رایج در API 🌐 - `GET` → گرفتن اطلاعات (مثلاً لیست محصولات) - `POST` → فرستادن اطلاعات جدید (مثلاً ساخت کاربر جدید) - `PUT` → ویرایش اطلاعات موجود - `DELETE` → حذف اطلاعات --- ## REST API چیست؟ 🌍 REST مخفف Representational State Transfer هست. یک سبک طراحی برای API که با استفاده از HTTP کار می‌کنه. ویژگی‌های REST API: - هر URL نماینده یک منبع (resource) هست - از متدهای HTTP (مثل GET و POST) استفاده می‌کنه - بدون وضعیت (stateless) هست - خروجی معمولاً JSON هست مثال ساده: ```http GET https://api.example.com/users → لیست کاربران GET https://api.example.com/users/3 → کاربر با آیدی 3 POST https://api.example.com/users → ساخت کاربر جدید ``` --- ## چطوری به یک API وصل بشیم؟ (مثال با جاوااسکریپت) ```js fetch("https://api.example.com/users") .then(response => response.json()) .then(data => console.log(data)); ``` اینجا ما از API درخواست می‌زنیم، دیتای JSON رو می‌گیریم، و توی کنسول چاپ می‌کنیم. --- ## تفاوت API و REST API - **API** کلی‌تره، یعنی هر راه ارتباطی بین نرم‌افزارها (حتی لوکال) - **REST API** یه نوع خاص از API هست که از HTTP و اصول REST استفاده می‌کنه --- ## نتیجه‌گیری 🧠 - API یه راه ارتباطی بین نرم‌افزارهاست - REST API رایج‌ترین نوع API توی برنامه‌نویسی مدرنه - با API می‌تونی از داده‌ها یا امکانات بقیه سیستم‌ها استفاده کنی - اگه برنامه‌نویسی می‌کنی، فهم API واجبه! --- امیدوارم لذت برده باشی ! هر پیشنهادی داشتی، توی کامنت‌ها بنویس یا برام بفرست! 💬